Hoofdoek een symbool van onderdrukking?

[Iwan]

Veel moslima's dragen in het openbaar een hoofddoek (hijab of hidjaab of jilbab) omdat zij menen dat dit een islamitisch voorschrift is. Zij baseren zich daarbij op ayaat uit de Koran, Soera Het Licht 31 en Soera De Partijscharen 59. Hoewel daar niet letterlijk staat dat het haar bedekt moet worden, wordt dit door Koranexegeten doorgaans op deze wijze uitgelegd. Zij baseren zich mede op overleveringen die terug zouden gaan tot de tijd van Mohammed. Anderen menen dat tijdens het leven van Mohammed alleen zijn eigen vrouwen gesluierd en afgezonderd geleefd hebben en dat andere vrouwen deze vrouwen later zijn gaan imiteren. Verschillende types door moslima's gedragen hoofddoek zijn de boerka, de chador en de nikaab. Ook is een hoofddoek bedoeld om de vrouw in haar waarde te laten omdat de man zwak is wat betreft het vrouwelijk schoon en een vrouw met hoofddoek minder snel zou zien als lust object. Verder is het bedekken van de schoonheden van de vrouw ook een gunst tegenover de echtgenoot omdat hij alleen diegene is die weet hoe ze eruit ziet zonder hoofddoek. Een hoofddoek moet alleen gedragen worden in bijzijn van diegene met wie het toegestaan is te trouwen, dus niet thuis met ouders en broertjes en zusjes bijvoorbeeld. Over gelovige vrouwen in het algemeen zegt de Koran dat zij "hun schoonheid niet mogen tonen, behalve hetgeen daarvan zichtbaar moet zijn" en dat zij in de aanwezigheid van vreemde mannen "hun khumur over hun boezem moeten trekken" (Soera Het Licht 31). De hier gebruikte term is dus niet hidjaab. Hidjaab is afgeleid van het in aya 53 van Soera De Partijscharen voorkomende woord 'afscheiding', dat in verband met de vrouwen van Mohammed wordt gebruikt ("En als u haar (zijn vrouwen) om iets vraagt, vraagt het dan van achter een afscheiding"). Khumur (meervoud van khimar) is afgeleid van khamara, wat "bedekken" betekent. De term wordt vaak als "hoofddoek" of "sluier" vertaald, maar zou ook kunnen betekenen dat vrouwen in het bijzijn van vreemde mannen hun boezem moeten bedekken. Uit de zinsnede "dan hetgeen daarvan zichtbaar moet zijn" kan men eventueel afleiden dat zij enkel hun gezicht en hun handen mogen tonen. De boodschap van de betrokken passage is vooral dat zowel mannen als vrouwen deemoedig en kuis moeten zijn. De verplichting om een boerka of gelaatssluier te dragen vindt volgens velen geen ondersteuning in de Koran.

Symbool van eerzaamheid gaat terug op prostituees. Gelovige moslims zijn woedend omdat de Turkse archeologe Muazzez Ilmiye Çig zegt dat de oorsprong van de hoofddoek bij Soemerische prostituees ligt. Van de rechter mag ze dat zeggen. "Je zou je schamen je hoofd te bedekken als je wist waar dat gebruik vandaan kwam." Het zijn de eerste regels van een gedicht dat de Turkse archeologe Muazzez Ilmiye Çig (92) in een vorig jaar verschenen verzameling brieven en artikelen publiceerde. De oorsprong van de hoofddoek ligt volgens de archeologe in de cultuur van de Soemeriërs. Zo'n 5.000 jaar geleden droegen prostituees daar in tempels een hoofddoek. In 1981 verkondigde de archeologe die opvatting al, maar toen reageerde niemand. Nu is het anders: gelovige moslims zijn woedend dat de hoofddoek, voor hen een symbool van eerzaamheid, zo door de archeologe omlaag werd gehaald en een advocaat uit Izmir begon een rechtszaak tegen haar. Ze werd overigens vrijgesproken. Çig moest ontzettend lachen toen ze ontdekte waar de oorsprong van de hoofddoek ligt. Ze komt uit een zeer seculier nest en heeft een afkeer van alles wat naar religieus fanatisme zweemt. Door haar leeftijd heeft ze de ontstaansgeschiedenis van de Turkse Republiek meegemaakt "Vertel de mensen in Nederland hierover", zegt ze terwijl ze een verzameling foto's tevoorschijn haalt. Een daarvan is uit 1925 en laat een school zien in Bursa waar jongens en meisjes gezamenlijk onderwijs kregen. Een andere, ook uit de jaren twintig, laat de gymles zien: de meisjes hebben gympakjes aan. Er is geen hoofddoek te bekennen en ook de befaamde islamitische jas, die dames tot aan de enkel bedekt, is afwezig. Het zijn trotse tekenen van de revolutie die zich in Turkije voltrok. Atatürk zette het moderne Turkije op de kaart. Çig herinnert zich nog hoe snel de veranderingen gingen. Het Arabische schrift werd afgeschaft en het Turks werd met Latijnse lettertekens geschreven. Atatürk maakte ook korte metten met de speciale kleding die alle stromingen binnen de islam droegen. "De Fransen deden honderd jaar over hun revolutie", zegt Çig. "Wij moesten het in tien jaar doen." En dus is de Turkse Revolutie nog steeds in ontwikkeling. Nog steeds zijn er tegenkrachten. Alle regeringen sinds 1950 zijn te laks geweest wat het verbod op de hoofddoek betreft, vindt de archeologe. Maar de regering van premier Erdogan, die zijn politieke carriére als moslimfundamentalist begon, kwam aan de macht met het doel 'de godsdienst te redden'. Çig heeft Emine Erdogan, de echtgenote van de premier, wel eens een brief geschreven. "Ik droomde dat ik van de trappen afliep van het mausoleum van Atatürk in Ankara. Ik zag de premier met zijn echtgenote omhoog lopen. De echtgenote was modern, zonder hoofddoek. Zou het niet fantastisch zijn, schreef ik aan Emine Erdogan, als U die echtgenote zou zijn?" Natuurlijk kreeg ze geen antwoord van de premiersvrouw, bij wie de hoofddoek volgens critici op haar hoofd gelijmd lijkt en die mede daarom nooit wordt uitgenodigd in het paleis van de uiterst seculiere president, Sezer. "Als zij geen hoofddoek droeg, zou de druk op jonge meisjes stukken afnemen", aldus de archeologe. Het zijn mannen, vindt ze, die de vrouwen dwingen om de hoofddoek te dragen.

Vind of zie jij (de verplichting tot) het dragen van een hoofddoek als een symbool van de onderdrukking van de vrouw?
Waarom wel/Waarom niet?

[Iwan]

Strikt gezien is de verplichting op het dragen van een hoofddoek in de Islam een vorm van onderdrukking natuurlijk,
maar ik heb er geen last van en de vrouwen die een hoofddoek moeten dragen schijnen er zelf ook geen probleem
mee te hebben, althans dat zeggen ze, dus laat ze dan lekker. Ik heb trouwens op nee gestemd,
omdat ik het niet echt 'zware' onderdrukking vindt omdat het ook in hun cultuur zit verweven en het
bij hen een gebruik is, net als dat wij ons bv netjes kleden, dat zou je ook een vorm van onderdrukking
kunnen noemen immers op sommige dagen is veel kleding ook niet echt nodig, maar loop je zonder kleding
op straat dan wordt je opgepakt en kom je in bikini op je werk dan stuurt je baas je terug naar huis,
of zijn kantoor.

[Dity]

Ik heb anders gestemd

Sommige vrouwen dragen de hoofddoek uit vrije keuze. Dus geen onderdrukking.

Maar er zijn ook vrouwen die hem moeten dragen van hun echtgenoot, zoals een collega van mij.
Omdat je daar toch steeds tegenstrijdige brichten over hoorde heb ik haar gewoon een keer gevraagd of zij de hoofddoek uit vrije wil droeg of omdat ze het moest. Het antwoord was dat ze voor haar trouwen geen hoofddoek droeg maar nadat ze getrouwd was moest ze die gaan dragen van haar echtgenoot. Dit vind ik dus wel onderdrukking, omdat ze daar in feite geen eigen keus meer in had.