'Mogelijk bewijs voor paranormale voorgevoelens'

[Iwan]

'Mogelijk bewijs voor paranormale voorgevoelens' AMSTERDAM – Mensen zijn soms onbewust in staat om gebeurtenissen in de toekomst te voorspellen. at zou blijken uit de onderzoeksresultaten van een gerespecteerde wetenschapper uit de Verenigde Staten. Gebeurtenissen die nog niet hebben plaatsgevonden kunnen het gedrag van mensen mogelijk beïnvloeden en hen een bepaald 'voorgevoel' bezorgen. Dat schrijft psycholoog Daryl Bem van Cornell University in een artikel dat binnenkort verschijnt in het wetenschappelijk tijdschrift Journal of Personality and Social Psychology. Bem heeft acht jaar lang onderzoek gedaan naar voorgevoelens en betrok bij zijn experimenten meer dan 1000 proefpersonen. Erotische afbeelding "Ik heb bewust gewacht totdat ik een kritische massa aan bewijs had verzameld die niet kan worden afgedaan als een statistisch kunstje", verklaart hij in het Britse tijdschrift New Scientist. Bij zijn experimenten liet Bem proefpersonen bijvoorbeeld raden op welke plek op een computerscherm er een erotische afbeelding zou verschijnen. De deelnemers kregen de keuze uit twee posities. Uiteindelijk bleek 53,1 procent correct te voorspellen op welke plek het erotische plaatje verscheen. Woordenlijst Bij een ander onderzoek moesten proefpersonen woorden proberen te onthouden uit een lange lijst. Met een test werd gecontroleerd welke woorden ze het beste hadden onthouden. Later kregen ze een vooraf samengestelde opdracht om een klein deel van de lijst over te typen. Gek genoeg slaagden de deelnemers er bij de eerste opdracht beter in om woorden te onthouden die ze later zouden overtypen. Sceptisch De grote vraag is nu of andere wetenschappers de resultaten van het onderzoek kunnen reproduceren. Volgens Bem hebben tientallen collega-onderzoekers hem al benaderd om de opzet van zijn experimenten te kopiëren. De meeste wetenschappers zijn sceptisch over de bevindingen van Bem. "Mijn persoonlijke visie is dat dit belachelijk is en niet waar kan zijn", schrijft onderzoeker Joachim Krueger van Brown University op nieuwssite Psychology Today. "In de methodologie en de opzet van de experimenten kan ik echter nog geen onvolkomenheden vinden. Alles lijkt in orde te zijn." Onzorgvuldig Een groep Nederlandse onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam denkt wel onjuistheden in het onderzoek van Bem te hebben gevonden. In een paper wijzen ze op een onzorgvuldige statistische analyse. "Bem heeft bij de analyse van zijn data simpelweg de krenten uit de pap gevist", verklaart hoofdonderzoeker Eric-Jan Wagenmakers tegen Nu.nl. "Normaal gesproken geeft een wetenschapper van tevoren aan welke resultaten hij verwacht. Vervolgens voert hij een experiment uit om dat vermoeden te bewijzen." Toeval "Bem heeft het andersom gedaan", aldus Wagenmakers. "Hij heeft een heleboel experimenten gedaan en vervolgens is hij gaan zoeken naar interessante uitkomsten. De kans is daardoor zeer groot dat de door hem genoemde bevindingen op toeval berusten."